Εφιαλτικές και στην Ελλάδα θα είναι οι επιπτώσεις της Κλιματικής Αλλαγής όπως προκύπτει από την νέα έρευνα της διαΝΕΟσις καθώς εάν δεν αλλάξει κάτι οι προβλέψεις είναι ότι μέχρι το 2065 τα Δέλτα μεγάλων ποταμών της Ελλάδας, όπως του Αξιού, ενδεχομένως να μετατραπούν σε θαλάσσιους κόλπους. Ο Λαιμός της Βουλιαγμένης στην Αττική ενδέχεται να γίνει νησί και δημοφιλείς παραλίες της Ελλάδας είναι πιθανό να εξαφανιστούν.
Μέχρι τα μέσα του αιώνα η μέση θερμοκρασία στη χώρα μας θα αυξηθεί, η μέση βροχόπτωση θα μειωθεί, ενώ η στάθμη της θάλασσας θα ανέβει αξιοσημείωτα. Η κλιματική αλλαγή είναι ένα φαινόμενο παγκόσμιο, εξαιρετικά σημαντικό, το οποίο βρίσκεται σε εξέλιξη. Αξίζει μόνο να σημειωθεί ότι το 1958 το διοξείδιο του άνθρακα που βρισκόταν στην ατμόσφαιρα έφτανε τα 280 ppm (μέρη ανά εκατομμύριο). Φέτος για πρώτη φορά ξεπέρασε τα 410 ppm, μια συγκέντρωση διοξειδίου του άνθρακα που η ατμόσφαιρα της Γης δεν έχει ξαναδεί εδώ και εκατομμύρια χρόνια!
Η οκταμελής ερευνητική ομάδα της διαΝΕΟσις, υπό το συντονισμό του καθηγητή το Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Κων/νου Καρτάλη ανέλυσε τα πλούσια διαθέσιμα δεδομένα και κατέληξε σε μια σειρά από εκτιμήσεις για την επίπτωση της κλιματικής αλλαγής σε κρίσιμους τομείς της ελληνικής οικονομίας.
Συγκεκριμένα η διαΝΕΟσις κατέγραψε τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής το διάστημα 2046 – 2065 σε σημαντικούς τομείς όπως το φυσικό περιβάλλον, το αστικό περιβάλλον και η δημόσια υγεία αλλά και σε νευραλγικούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας όπως ο τουρισμός, ο πρωτογενής τομέας κ.ά.
Δείτε στο video που ακολουθεί τα βασικά συμπεράσματα της έρευνας:
Συνοπτικά, σύμφωνα με τη μελέτη, οι αλλαγές στο κλίμα της Ελλάδας εκτιμάται ότι θα είναι οι εξής:
Η θερμοκρασία αναμένεται να αυξηθεί κατά μέσο όρο κατά 2,5 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με το διάστημα 1961-1990. Η αύξηση θα είναι μεγαλύτερη στη Βόρεια Ελλάδα και μικρότερη στη νότια Πελοπόννησο, στα νησιά του νότιου Αιγαίου και την Κρήτη, με δραματικές συνέπειες στις πόλεις και τις δασικές εκτάσεις.
Η στάθμη της θάλασσας εκτιμάται ότι θα ανέβει κατά 20 - 59 εκατοστά, σύμφωνα με τα εναλλακτικά σενάρια. Ως παράδειγμα η έρευνα αναφέρει το Λαιμό της Βουλιαγμένης -που ενδέχεται να γίνει νησί- και τις παραλίες του Ορνού στη Μύκονο- όπου τα νερά θα φτάσουν σε απόσταση 150 μ. από τη σημερινή ακτή, κατακλύζοντας δρόμους και κτίρια-.
Η χώρα θα χάσει το 3,5% της χερσαίας έκτασής της, με κόστος έως και 2% του ΑΕΠ της, ενώ η αγροτική παραγωγή σε Θεσσαλία και Κ. Μακεδονία θα μειωθεί κατακόρυφα.
Οι ημέρες καύσωνα θα αυξηθούν σε 20 ετησίως και οι βροχοπτώσεις θα μειωθούν κατά 12%, ενώ δραματικά θα συρρικνωθούν και οι ημέρες με νυκτερινό παγετό, ιδίως στη Βόρεια Ελλάδα (έως και κατά 40 ημέρες ετησίως).
Τα ακραία καιρικά φαινόμενα θα είναι πιο συχνά.
Οι ημέρες υψηλού κινδύνου εκδήλωσης πυρκαγιών θα αυξηθούν μέχρι και 70%.
Πέρα από τις οικονομικές και τις περιβαλλοντικές συνέπειες, όμως, η κλιματική αλλαγή θα έχει αναπόφευκτες συνέπειες και στη δημόσια υγεία. Ήδη σήμερα το κέντρο της πόλης της Αθήνας έχει κατά κανόνα υψηλότερη θερμοκρασία κατά 6-10 βαθμούς Κελσίου από τα βόρεια προάστια. Περίπου 5,5 εκατ. Έλληνες που κατοικούν στις 25 μεγαλύτερες πόλεις της χώρας, θα αντιμετωπίσουν επιβαρρυμένες θερμικές συνθήκες λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας.
Μόνο στο δήμο Αθηναίων, το 75% των κτιρίων είναι ευάλωτα σε θερμικές πιέσεις, καθώς πρόκειται κυρίως για κτίρια που έχουν κατασκευαστεί πριν από το 1980. Το κόστος κατανάλωσης ενέργειας για ψύξη στο κέντρο της Αθήνας τους καλοκαιρινούς μήνες είναι ήδη διπλάσιο από το αντίστοιχο κόστος στο Μαρούσι. Αυτό το κόστος αναμένεται να αυξηθεί ραγδαία.
Τι μπορεί να γίνει;
Η κλιματική αλλαγή είναι ένα τεράστιο, παγκόσμιας κλίμακας πρόβλημα και η αντιμετώπισή του είναι ίσως η μεγαλύτερη πρόκληση αυτής της γενιάς. Η συμφωνία του Παρισιού, την οποία έχουν υπογράψει σχεδόν όλες οι χώρες του πλανήτη (εκτός της Συρίας, της Νικαράγουας και, πλέον, των ΗΠΑ) έχει θέσει ως στόχο τον περιορισμό της αύξησης της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη στους 2 βαθμούς Κελσίου, πάνω από τη μέση θερμοκρασία που είχε ο πλανήτης στην αρχή της βιομηχανικής επανάστασης.
Η χώρα μας είναι αυτή τη στιγμή εντελώς απροετοίμαστη για να αντιμετωπίσει αυτό το σενάριο. Χρειάζεται υποδομές, μια σειρά από προσαρμογές και εκπαίδευση του κρατικού μηχανισμού, αλλά χρειάζεται και κάτι άλλο, κάτι στο οποίο δίνει έμφαση το τελευταίο μέρος της έρευνας της διαΝΕΟσις: Να λάβει υπ’ όψιν την κλιματική αλλαγή στο παραγωγικό της μοντέλο με μακροχρόνιο σχεδιασμό, κάτι που δεν έχει γίνει μέχρι τώρα.
Η έρευνα καταλήγει σε μια σειρά από 26 γενικές και 16 ειδικές προτάσεις. Οι πιο σημαντικές είναι οι εξής:
Τη μετάβαση σε οικονομία χαμηλού άνθρακα μέχρι το 2050, γεγονός που σημαίνει σταδιακή απεξάρτηση από τη χρήση ορυκτών καυσίμων προς όφελος των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και έμφαση σε δράσεις εξοικονόμησης ενέργειας στις μεταφορές και στα κτίρια
Την αναθεώρηση του θεσμικού πλαισίου της χώρας ώστε να ενσωματώνεται η διάσταση της κλιματικής αλλαγής σε όλα τα σχετικά προγράμματα και σχέδια. Σε πρώτη προτεραιότητα πρέπει να αλλάξουν τα Σχέδια Διαχείρισης των Υδατικών Διαμερισμάτων, ειδικά της Θεσσαλίας, της Δυτικής Ελλάδος και της Πελοποννήσου.
Την προετοιμασία ειδικών σχεδίων για τους κλάδους που θα πληγούν από την κλιματική αλλαγή (πρωτογενής τομέας, τουρισμός κ.λπ.) και τις περιοχές που θα πληγούν από την κλιματική αλλαγή εντός της επόμενης πενταετίας.
Τη σύσταση μιας μορφής μητροπολιτικής διοίκησης στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη για την εκπόνηση και υλοποίηση ολοκληρωμένων σχεδίων προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή. Πρόκειται για ένα πρόβλημα που δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν οι δήμοι μόνοι τους.
Τη σταδιακή βελτίωση του κτιριακού περιβάλλοντος στις πόλεις, με προτεραιότητα στις θερμικά επιβαρρυμένες περιοχές, που κατά κανόνα είναι και οι φτωχότερες.
Την αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου για τις ιδιωτικές επενδύσεις, ώστε να ενισχύονται εγχώριες παραγωγικές δραστηριότητες που υποστηρίζουν την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή (αναβάθμιση λιμενικών υποδομών, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ψυχρά δομικά υλικά κ.λπ).
Την προσαρμογή του Εθνικού Συστήματος Υγείας στις νέες προκλήσεις που δημιουργούνται για τον πληθυσμό, τόσο από τις επιβαρρυμένες θερμοκρασιακές συνθήκες, όσο και από τη διεύρυνση της ηλικιακής ομάδας άνω των 65 ετών.
Η ελληνική Πολιτεία οφείλει να αναγνωρίσει το φαινόμενο και να προσαρμόσει το συντομότερο δυνατό το θεσμικό της πλαίσιο και το παραγωγικό μοντέλο της χώρας στα καλά μελετημένα, πρακτικά αναπόφευκτα δεδομένα του κοντινού μας μέλλοντος.