Από τις αρχές Ιουλίου του 2021, μία σειρά από πλαστικά προϊόντα καταργηθούν σε πανελλαδική κλίμακα, μεταξύ των οποίων ποτήρια από φελιζόλ, πλαστικά πιάτα, καλαμάκια, μπατονέτες και στηρίγματα . Μάλιστα εγκαινιάζοντας την καμπάνια «Ελλάδα χωρίς Πλαστικά μίας χρήσης» (σε συνεργασία με το Κοινωφελές Ίδρυμα Αθανασίου Κ. Λασκαρίδη) ο υπουργός Κωστής Χατζηδάκης προανήγγειλε ότι τα πλαστικά αυτά θα αποσυρθούν από το Δημόσιο έξι μήνες νωρίτερα, από τον Ιανουάριο του 2021.
Για περίπου 70 χρόνια η ανθρωπότητα χρησιμοποιεί πλαστικά μίας χρήσης. Στο παρελθόν θεωρήθηκε μία ακίνδυνη ευκολία αλλά η μαζική παραγωγή και χρήση τους αποτελεί πλέον ένα σοβαρό πρόβλημα για το περιβάλλον. Όπως διαπιστώθηκε, χρειάζονται περίπου μία χιλιετία για να αποσυντεθούν, αποτελούν την κύρια αιτία ρύπανσης των ακτών και των θαλασσών και ευθύνονται για τον θάνατο χιλιάδων θαλάσσιων ειδών. Μέσω της διατροφικής αλυσίδας, μικροπλαστικά καταλήγουν στο πιάτο μας με άγνωστες επιπτώσεις για την υγεία. Με στόχο την υιοθέτηση κουλτούρας ανακύκλωσης, θα δοθούν μικρά οικονομικά κίνητρα στους καταναλωτές που σε βάθος χρόνου θα μπορούσαν να «μεταφραστούν» σε σημαντική οικονομία. Για παράδειγμα, τα πλαστικά μπουκάλια, νερού, αναψυκτικών κλπ. θα επιβαρύνονται με λίγα λεπτά το καθένα, αλλά όποιος επιστρέφει τις συσκευασίες στα σημεία αγοράς, θα παίρνει πίσω την διαφορά. Αναλυτικά οι εννέα κατηγορίες πλαστικών που καταργούνται:
1. Δοχεία τροφίμων από φελιζόλ
2. Ποτήρια από φελιζόλ και τα καπάκια/καλύμματά τους.
3. Κυπελλάκια από φελιζόλ και τα καπάκια/ καλύμματά τους.
4. Μπατονέτες
5. Μαχαιροπίρουνα (πιρούνια, μαχαίρια, κουτάλια,)
6. Πιάτα
7. Καλαμάκια
8. Αναδευτήρες ποτών
9. Στηρίγματα μπαλονιών
Τα ανακυκλώσιμα υλικά και η «ευθύνη παραγωγού»
Η οδηγία που ενσωματώνεται στην ελληνική νομοθεσία θέτει και ορισμένους στόχους για τη χρήση των ανακυκλώσιμων υλικών, τον σχεδιασμό τους και την «ευθύνη παραγωγού». Πιο συγκεκριμένα:
• Έως τις 3.6.2024 τα καπάκια και τα καλύμματα των πλαστικών συσκευασιών δεν θα πρέπει να αποσπώνται από αυτά. Κάτι ανάλογο είχε γίνει πριν από αρκετά χρόνια και για τα κουτάκια αναψυκτικών και ποτών.
• Έως την 1.1.2025 το 25% του πλαστικού που χρησιμοποιείται για μπουκάλια ΡΕΤ θα πρέπει να είναι από ανακυκλώσιμα υλικά. Το ποσοστό αυτό αυξάνεται σε 35% έως το 2030. Εως το 2025, το 77% των πλαστικών μπουκαλιών θα πρέπει να συλλέγεται χωριστά από τα υπόλοιπα ανακυκλώσιμα και έως το 2029 το 90%.
• Έως το 2025, το 50% των αλιευτικών εργαλείων (δίχτυα κ.λπ.) θα πρέπει να καταλήγει στην ανακύκλωση. Οι παραγωγοί και εισαγωγείς αλιευτικών προϊόντων θα πρέπει από το 2023 να οργανώσουν το δικό τους «σύστημα» συλλογής και ανακύκλωσης.
Παράλληλα, το σχέδιο νόμου προβλέπει ότι οι παραγωγοί μιας σειράς από προϊόντα μιας χρήσης θα πρέπει έως το 2023 είτε να δημιουργήσουν τα δικά τους συστήματα ανακύκλωσης ή να συμμετάσχουν σε κάποιο από τα υφιστάμενα. Πρόκειται για περιέκτες (κουτιά) τροφίμων, πακέτα και περιτυλίγματα από εύκαμπτο υλικό, πλαστικές φιάλες οποιασδήποτε κατηγορίας, κυπελλάκια για ποτά και λεπτές πλαστικές σακούλες.
Επίσης, για πρώτη φορά θα πρέπει να δημιουργήσουν συστήματα συλλογής (ή και ανακύκλωσης) οι εταιρείες που πωλούν προϊόντα καπνού (που έχουν φίλτρα). Οι εταιρείες θα είναι υπεύθυνες προκειμένου να σχεδιάσουν και να υλοποιήσουν δράσεις ευαισθητοποίησης του κοινού, καθώς και να συμμετέχουν (αναλογικά) στο κόστος καθαρισμού του περιβάλλοντος. Υπάρχουν όμως μερικά σημεία που αναμένεται να ξεκαθαριστούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Τον Νοέμβριο αναμένεται η απόφαση σχετικά με τον προσδιορισμό των πλαστικών μιας χρήσης (αν, λ.χ., συμπεριληφθούν σε αυτά ή όχι και τα χάρτινα που έχουν επίστρωση από βιοαποδομήσιμα υλικά), ενώ τον Ιανουάριο θα αποσαφηνιστεί η μεθοδολογία καθαρισμών και επιμερισμού του κόστους τους ανά κατηγορία προϊόντος.
Η εκτελεστική διευθύντρια του Κοινωφελούς Ιδρύματος Αθανασίου Κ. Λασκαρίδη, Δρ. Αγγελική Κοσμοπούλου εξήγησε, μιλώντας στο Αθηναϊκό Πρακτορείο πως το πρόγραμμα ξεκινά έναν χρόνο πριν την εφαρμογή του σχετικού νόμου, για να προετοιμάσει τους επαγγελματίες και τους καταναλωτές για τις αλλαγές που θα έρθουν. «Στόχος είναι να ενημερώσουμε τους επαγγελματίες για να προσαρμοστούν εγκαίρως στα νέα δεδομένα, αλλά και να ευαισθητοποιήσουμε τους πολίτες για να γίνουν, με τη θέλησή τους, μέρος της λύσης ενός παγκόσμιου προβλήματος».
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ , kathimerini.gr